Google’da bir arama yaptıktan sonra ziyaret ettiğin diğer sitelerde karşına hep bununla ilgili reklamlar çıktığını bilirsin. Sebebi de gayet açık; o ürün yahut hizmetin ilgini çektiğini bilen algoritma, sen odağını başka bir şeye verene kadar bunu senin için gündem haline getiriyor. Yahut ziyaret ettiğin sitelerden yola çıkarak, hangi tarz haberlerin senin ilgini çektiğini öğreniyor. Bunun ardından, telefonundan her google tuşlaması yaptığında karşına önce bunları çıkarıyor. Belki senin tuşlama amacın başka bir şeydi ancak algoritma, senin beğeneceğini, ilgini çekeceğini düşündüğü şeyleri senin gündemin haline getiriyor.
Bu tarz eylemlerin sayesinde bir süre sonra google algoritması seni gayet iyi tanıyor ve seni nelerle meşgul etmesi gerektiğine karar veriyor. Tabi tüm bunlar, aslında internette sık kullandığın hemen her platform için geçerli. Sana başka bir şeyden daha bahsetmeme izin ver… Facebook’un büyümesindeki en önemli adımlardan birinin ne olduğunu biliyor musun? Beğen butonu! Bilmiyorum hiç düşündün mü, o çok sevdiğin beğen butonuna tıklayınca perde arkasında neler oluyor?
Şöyle ki, herhangi bir Facebook kullanıcısı, yalnızca 68 beğenisi üzerinden deri rengi, cinsel yönelimi ve hangi partiye oy vereceği %85 doğruluk oranıyla algoritma tarafından kayıt altına alınıyor… Yalnızca bununla kalsa iyi. Her Facebook abonesinin davranış özellikleri 70 beğeni ile arkadaşından, 150 beğeni ile ailesinden, 300 beğeni ile eşinden ve biraz daha fazlası ile kendisinden bile daha iyi tanımlanabiliyor! Düşünebiliyor musun? Sadece “Beğen” butonu ile seni en yakınlarından bile daha iyi tanıyorlar! Tahmin edebileceğin gibi, bu da sadece Facebook için değil, hemen her sosyal medya platformu için geçerli.
Peki ben bunları neden anlattım? Çünkü algoritmalar senin seçimlerin doğrultusunda senin için sanal alemde bir dünya yaratıyorlar. Ve neredeyse sınırsız bir içerik alemini, sana özel tasnif ediyorlar. Orada var olan milyarlarca bilgi, video, fotoğraf ve içeriklerden senin kendin için seçtiklerini sana özel yayımlıyorlar.
Anlatma sebebime tekrar gelecek olursak, sanal alem bir yana senin gerçek dünyanı da benzer bir sistem yaratıyor. Yahut gündemini belirliyor. Hatta az önce bahsettiğim algoritmalar, o sistemden ilham alarak tasarlandı. Evet bildin, bilinçaltından bahsediyorum. Facebook’taki beğenilerinin senin tercihlerini ortaya çıkardığı gibi, düşünce ve davranışların da bilinçaltın için tercihlerini ortaya çıkarıyor. Ve yine bilinçaltın da algoritmalar gibi, senin neyi seçtiğin konusunda yaptırım gücüne sahip değil. Sadece sana hizmet için var. Sen neyi seçersen seç muhalefet etmez, engellemeye çalışmaz, “Neden?” diye sormaz.
“Peki tüm bunların önemi ne?” Diye düşünüyorsan aslında son derece basit. Senin sıklıkla düşündüğün şeyler bilinçaltın tarafından kaydediliyor. Aynen algoritmalar takip etmeyi seçtiğin sayfaları, beğendiğin gönderilerin benzerlerini sürekli karşına çıkardığı gibi bilinçaltın da sıklıkla neleri düşünüyorsan onlarla gündemini oluşturuyor. Şikayet ediyorsan, şikayet ettiğin şeylerin benzerini yahut aynısını çıkarıyor karşına, fark etmeni sağlıyor. Korkuyorsan korkunu gündemde tutuyor. Seviyorsan sevdiğini, yokluk bilincindeysen yokluğu, bereket ve bolluk bilincindeysen de onları… Hem de hiç yorum yapmadan, senin için faydalı olup olmadığını düşünmeden, tartmadan.
Peki madem sistem böyle işliyorsa neden onu faydana kullanmayasın? Neden olmasını istemediğin şeylere odaklanmayı bırakıp, istediğin şeyleri düşünmeyesin? Bunu hemen şimdi yapmaya başlayabilirsin. Madem ki bilinçaltın senin düşüncelerini, duygularını, sıklıkla ilgilenmeyi seçtiğin şeyleri gündemin haline getiriyor, inançlara ve sonra karakterine dönüştürüyor. Yani hayatının gerçekliğini bu yolla yaratıyor, o halde neden o gerçekliği hoşuna gidecek şekilde yaratmayasın?
Gerçekten o kadar da zor değil, şimdi instagram hesabına girip istediğin sayfaları takip etmeyi bırakabilirsin ve artık karşına onlarla ilgili gündemler çıkmaz. Youtube’a girip sana faydası olmadığını fark ettiğin kanalları takip etmeyi bırakabilir ve hayatına değer katacak kanalları takip edebilirsin. Bu sayede artık Youtube bildirimlerin hep sana faydalı olacak videolardan oluşur. Yani dikkatini çekmek istediğim nokta, tercihleri yapan sensin. Hem sanal, hem de gerçek dünyada. Madem öyle neden bunları seni mutlu edecek, başarılı kılacak, geliştirecek ve daha çok kazandıracak tercihlere dönüştürmeyesin?
Bilinçaltı ile ilgili yazılara devam edeceğim ama ilk yapmanı istediğim şey, hem sanal hem gerçek dünyada tercihlerini hemen şimdi değiştirmek için doğru bir karar vermen. Senin tercihlerine, senin yeni hayatına, senin mutluluğuna, senin başarına.
Sevgiyle kal 😊
