Her ne kadar stresin her zaman zararlı olmadığına inansam da, kontrol altında tutulmadığında zihinsel ve fiziksel olarak yıpratıcı olduğu inkâr edilmez bir gerçek. Bu yazımda, bir yandan strese nelerin sebep olduğuna değinirken, bir yandan da stresi nasıl kontrol altına alabileceğimizin üzerinde duracağım. Kahveni hazırladıysan, hadi başlayalım.
Stres, bir yanıyla karşı karşıya olduğumuz bir tehlikeden kendimizi korumamız gerektiği sinyalini veren bir uyarıcıdır aslında. Hatırla ki, çoğunlukla yapmamız gerektiği halde yapmadığımız herhangi bir şeyden ötürü strese gireriz. Yani baskı altında hissettiğimizde stres yaşamaya başlarız. Bu, kimi zaman endişe, kimi zaman heyecan, kimi zaman yorgunluk, ya da öfke ile kendini hissettiren bir duygudur. Ve kontrol edemediğimiz bir noktaya ulaşmadığı sürece hayatın bir parçasıdır, hatta bazen faydalıdır.
Ancak burada önemli olan “Kontrol edebiliyor muyum, edemiyor muyum?” Sorusuna verdiğin cevaptır. Peki stresini nasıl kontrol edersin? Bu konuda bazı tavsiyelerim olaca
1)Kaçma! Yüzleş
Durum ne kadar belirsiz olursa, stresin seviyesi de o kadar yüksek olacaktır. O yüzden kaçmak yerine yüzleşmek ve durum tespiti yapmak her zaman çok faydalıdır. Ne kadar zor bir durum olursa olsun, ne ile karşı karşıya olduğunu tespit etmek, çözüm üretmek ve eyleme geçmek için iyi bir yoldur.
Çok sevdiğim bir söz var, “Gerçekler net olarak algılandığında, kararlar beynine hücum eder” Dolayısı ile burada “En kötü ne olabilir?” sorusu da çok işe yarar. Zira yüzleşmeyi seçtiğin bir durum, asla eskisi kadar kötü olmayacaktır
2) Bir Günlük Tut
Hem kendim uyguladığım, hem de tüm danışanlarıma önerdiğim çok önemli bir aktivitedir günlük tutmak. Bazen kimseye anlatamadığın ve içinde tuttukça seni yoran şeyler vardır… İşte bunları günlüğünde gönlünce dile getirebilir ve bunu adeta bir terapi seansına dönüştürebilirsin. Stresin uyarıcı özelliği odağını dağıtırken, günlüğünü düzenli olarak tutmak, farkındalığını üst seviyeye çıkaracaktır.
Sürekli zihninde dönüp dolaşan düşünceler seni yorarken, yazmayı seçtiğinde onları somutlaştırmış ve başa çıkabilmek için anlamanı da kolaylaştırmış olursun. Unutma netlik, her zaman rahatlatır ve kazandırır. Ayrıca özgüven de stres ile mücadele de çok önemlidir. Günlüğüne rutinlerini de yazabilir ve her gün faydalı bazı aktivitelerinin küçücük artışlarla kaydını tutabilirsin. Örneğin bir önceki günden 1 sayfa fazla kitap okuyabilir, 1 kilometre fazla yürüyebilir, fazladan 1 müşteri ziyareti yapabilirsin. Bu artışı görmek, çok iyi hissettirecektir
3) Yapılacaklar Listeni Gözden Geçir
Bazen kendine fazla yükleniyor olabilirsin. Yapılacaklar listeni, yapabileceğinden fazlası ile dolduruyorsan, bunları tamamlayamamak da stresini artıracaktır. Kendine çok yüklenme, listeni gözden geçir ve mutlaka önceliğe göre hareket et. Her işi üstlenmek zorunda değilsin, aralarında delege edebileceğin şeyler varsa bunları dağıtmalısın. Ertelemen gerekenler varsa ertelemelisin. Güne başlarken, yapılacaklar listene göz atıp, “Bugün bitirmem gereken en önemli iş hangisi?” diye sorabilirsin. Ya da “Yarın bir tatile çıkacak olsam, bugün hangi işimi bitirmek zorunda olurdum?” sorusu da çok işe yarar. Bu sorular sayesinde asıl önceliğini, ya da önceliklerini bulur, işlerini bu sıra ile yaparsın. Bu sayede bitirmediğin şeyler olsa bile, bunlar asla başını ağrıtacak işler olmayacaktır
4) Düşünce Seansları
Herkes bir şekilde hayal kurar, bu bir anlamda düşüncelerimiz ile resim yapmak gibidir. Peki bu düşünceler ile güzel resimler yapmak varken neden hoşlanmayacağın resimler yapasın ki? Neden kötü şeyler düşünesin ki?
Düşünce seanslarından kasıt, ileri bir tarihteki hayatını resmetmendir. Bunun ne kadar sonra olacağına karar verdikten sonra, kendini çok istediğin şeyleri başarmış olarak düşlemelisin. Ya da özlediğin birine kavuştuğunu, çok istediğin o arabayı aldığını, kariyer yaptığını, evlendiğini vb.
Bu düşünceler, günün hummalı koşturmaları içerisinde birkaç dakikalığına da olsa, istemediğin bir durumu yaşıyor olmaktan, hoşuna gidecek şeyler ile meşgul olmana yarayacak ve enerjini toplayıp tekrar işine dönmeni sağlayacak
5) Düzenli Egzersiz
Bakımını aksattığın araba nasıl ki seni yolda bırakırsa, vücuduna da iyi bakmadığında ihtiyacın olduğunda sana istediğini vermeyebilir. Düzenli olarak yapacağın egzersizler, daha zinde bir vücuda sahip olmanla birlikte, günlük stresinin azalmasında da ciddi bir katkı sağlayacaktır. Mümkünse güne başlarken, en azından 15 dakikanı ayırarak yapacağın egzersiz, bütün gününe yayılan bir enerjiye dönüşecektir.
Elbette bu, açık havada yürüyüş gibi bir egzersiz olursa, katkısı çok daha fazla olacaktır. Temiz hava ile sağlayacağın oksijen, vücudunun hareketleri ile birleştiğinde, günlük stresinin de azalarak yok olduğunu göreceksin
6) İçe Dönük Konuşmalar Yapabilirsin
Özellikle güne başlarken kendin ile yapacağın konuşmalar, gününün nasıl geçeceğini de büyük ölçüden belirleyen bir faktördür. O gün yapman gereken şeyleri düşünürken, bir yandan da daha önce benzer durumlar karşısında neler yaptığını, neleri başardığını kendine hatırlatman çok faydalı olacaktır.
Çok kolay ve çok faydalı bir aktivitedir bu. Birçok insan bunu olumsuz anlamda her gün defalarca yapar, sonra da “Neden bu kadar stresliyim, neden mutsuzum?” diye sorar. Ancak bunu olumlu olarak yapabilir ve gücüne güç katabilirsin. Olumlu düşüncelerin, başka olumlu düşüncelerin ardı ardına gelmesini sağlayacağı gibi, iyimser ve cesur olman için de katkı sunacağından emin olabilirsin. Bil ki, kendini ne olarak tanımladığın, aslında olduğun şeydir
7) İyi Bir Uyku Çek
Kaç saat uyuyorsun bilmiyorum ama ne kadar uyuduğun kadar, sağlıklı bir uyku çekip çekmediğin de son derecek önemlidir. Çünkü uyku, yeni bir güne hazır ve enerjik başlamamızı sağlar ancak uykundan bitkin, huzursuz ve stresli bir şekilde uyanıyorsan yeni gün senin için çok da iyi geçmeyecektir.
Sağlıklı uyku için birçok yol vardır elbet, bunları bu yazıya sığdıramam, bununla birlikte en azından gün içinde yaşadığın stresi, üzüntüyü, negatifleri yatağına taşımaman gerektiğini söyleyebilirim. Bunun için yatmadan odanı havalandırabilir, yatağının yeterince rahat duruma getirebilir, ışık ve ısı konularını optimum seviyeye getirebilirsin. Ayrıca yatmadan önce 10-15 dakika bile olsa, kitap okumak gibi bir rutinin olursa, beynine format atmış gibi olur ve uykuya rahat bir zihin ile geçebilirsin
8) Kendine İyi Davran
Yapabileceğinin en iyisini yapıyorsun zaten, daha iyi olmak için uğraşmakla birlikte, yaptıklarını da takdir etmelisin. Henüz bitirmediğin, ya da başarmadığın işler için de sağlıklı değerlendirmeler yapmalı ve kendine bu konuda şans vermelisin. Unutma ki; “Hiçbir aydınlanma anı, kendini yargılarken gerçekleşmez” O yüzden kendini yargılamak yerine, daha fazlasını yapabileceğinden emin ol ve bunu dile getir yeter. Henüz yapamamış olman, yapamayacak olduğun anlamına gelmez. İyisin ve daha iyi olacaksın.
Sonuçta stres, hepimiz için bir yüktür, tamamen kurtulmak mümkün olmasa da, doğru yaklaşım ve doğru tekniklerle kontrol altında tutmak mümkündür. Eğer benim burada yazdıklarımdan başka, senin stresini yönetmek için kullandığın yöntemlerin varsa, yorumlar kısmında paylaşırsan memnun olurum.
Senin stres yönetimine, senin başarına 😊
Barış Ege
